Οικογενειακές Διαφορές

Ποιες Οικογενειακές Διαφορές υπάγονται στην υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία

Το άρθρο 6 παρ. 1 α) του Ν. 4640/2019 ορίζει ότι οι οικογενειακές διαφορές, εκτός από αυτές των περιπτώσεων α΄, β΄ και γ΄ της παραγράφου 1 και της παραγράφου 2 του άρθρου 592 Κ.Πολ.Δ., υπάγονται υποχρεωτικά στη διαδικασία της Υποχρεωτικής Αρχικής Συνεδρίας.

Συγκεκριμένα, οι οικογενειακές διαφορές που υπάγονται υποχρεωτικά σε ΥΑΣ είναι οι εξής: (1)  Σχέσεις συζύγων κατά την διάρκεια του γάμου, (2) Συνεισφορά συζύγων για τις ανάγκες της οικογένειας, (3)   Επιμέλεια των τέκνων, (4) Γονική μέριμνα, (5) Επικοινωνία των γονέων και τέκνων, (6) Διατροφή τέκνων, (7) Χρήση οικογενειακής στέγης, (8) Διατροφή ετέρου συζύγου, (9) Δαπάνες τοκετού και διατροφής άγαμης μητέρας, (10) Διατροφή μητέρας από κληρονομική μερίδα που έχει επαχθεί στο τέκνο που εκείνη κυοφορεί, (11) Διανομή κινητής & ακίνητης περιουσίας συζύγων, (12) Κάθε άλλη περιουσιακού δικαίου διαφορά, που απορρέει από την σχέση συζύγων ή γονέων-τέκνων.

Ποια είναι η σημασία της ΥΑΣ στις οικογενειακές διαφορές;

Η εμπιστευτικότητα και η προστασία της ιδιωτικής αυτονομίας που διαπνέουν την διαδικασία της διαμεσολάβησης προσλαμβάνουν στο πεδίο των οικογενειακών διαφορών ιδιαίτερη σημασία λόγω των ευαίσθητων προσωπικών συμφερόντων των εμπλεκόμενων μερών.

Συνεπώς η σημασία της ΥΑΣ για τις οικογενειακές διαφορές, που ο νομοθέτης επέλεξε να υπαγάγει σε αυτήν, είναι ότι μέσω αυτής εξοικειώνονται τα ενδιαφερόμενα μέρη με το σκοπό και τις δυνατότητες επίλυσης που προσφέρει αυτή η διαδικασία, μέσα σε πνεύμα συναίνεσης και με το ηπιότερο δυνατό τίμημα από πλευράς χρόνου, δαπάνης και πρωτίστως ψυχικής ανάλωσης. Επιπλέον πληροφορούνται τα μέρη για την ευελιξία της διαδικασίας, τις πολλαπλές επιλογές, έξω από τα στενά πλαίσια μιας νομοθετικής πρόβλεψης, και την δυνατότητα επωφελούς επίλυσης για αμφότερα τα μέρη ταυτόχρονα. Είναι δηλαδή η ΥΑΣ ένας πρόδρομος σαφούς και πλήρους ενημέρωσης για τα ενδιαφερόμενα μέρη, προκειμένου να επιλέξουν συνειδητά την διαμεσολάβηση, έναντι της δικαστικής αντιδικίας, με γνώμονα την επίτευξη μιας αμοιβαίως αποδεκτής λύσης στον ιδιαίτερα ευαίσθητο αυτό κλάδο του δικαίου.

Πως μία Οικογενειακή Διαφορά υπάγεται σε διαδικασία Διαμεσολάβησης

Η υπαγωγή των οικογενειακών διαφορών [του πλέον ευαίσθητου τομέα δικαίου]   σε διαδικασία διαμεσολάβησης, ως αυτή διέπεται από το νόμο 4640/2019, χαρακτηρίζεται ως επιβεβλημένη καθώς  στο πλαίσιο αυτής, υπό το πρίσμα εμπιστευτικότητας, διακριτικότητας έναντι τρίτων, διεξοδικής αναλύσεως των ανακυπτομένων θεμάτων και ευελιξίας στη συμφωνία των μερών, γίνεται εφικτή  ολοκληρωμένη επίλυση. Κατά το άρθρο 6 του άνω νόμου, στην προβλεπόμενη Υποχρεωτική Συνεδρία Διαμεσολάβησης [ΥΑΣ], υπάγονται όλες οι οικογενειακές διαφορές εξαιρουμένων κάποιων εξ αυτών, λόγω ελλείψεως εξουσίας διαθέσεως των μερών.

Για τη δυνατότητα υπαγωγής της  οικογενειακής διαφοράς στη διαμεσολάβηση ενημερώνεται το επισπεύδον  μέρος από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του με έγγραφο, ακολουθεί η διεξαγωγή της άνω ΥΑΣ μέσω ορισθέντος διαμεσολαβητή κατά τις διατάξεις του νόμου, με την προσδοκία τα μέρη να αναγνωρίσουν τα οφέλη της επιτυχούς διαμεσολαβητικής διαδικασίας [αμοιβαία εξατομικευμένη συμφωνία, χωρίς δημοσιότητα προσωπικής ζωής και πιθανή βελτίωση σχέσεων  χωρίς χρονοβόρες και ψυχοφθόρες δικαστηριακές διαδικασίες] ώστε να ολοκληρώσουν και να καταλήξουν σε υπογραφή μεταξύ τους συμφωνίας μέσω πρακτικού επιτυχούς διαμεσολάβηση, το οποίο δύναται να αποτελέσει εκτελεστό τίτλο.

Χρειάζεται ένας Διαμεσολαβητής να έχει ειδικές δεξιότητες για την διεξαγωγή μιας Οικογενειακής Διαμεσολάβησης;

Η εκπαίδευση των διαμεσολαβητών πραγματοποιείται από φορείς κατάρτισης του άρθρου 22 του Ν. 4640/2019. Οι διαμεσολαβητές εκπαιδεύονται στα γνωστικά πεδία που αφορούν στις αρχές, στην διαδικασία της διαμεσολάβησης, στις δεξιότητες των διαμεσολαβητών και στις θεματικές ενότητες που προβλέπονται από το πρόγραμμα κατάρτισης του νόμου. Οι εκπαιδευόμενοι, εν συνεχεία, δίνουν εξετάσεις στην αρμόδια Επιτροπή Εξετάσεων του Υπουργείου Δικαιοσύνης για να λάβουν την απαιτούμενη διαπίστευση.

Ο νόμος δεν προβλέπει εξειδίκευση διαμεσολαβητών κατά αντικείμενο. Αυτό σημαίνει πως θεωρητικά κάθε διαμεσολαβητής δύναται να αναλάβει διαμεσολάβηση σε οικογενειακές διαφορές.

Στην πράξη, όμως, οι διαμεσολαβητές μετά την διαπίστευσή τους εξακολουθούν να επιμορφώνονται παρακολουθώντας ειδικά σεμινάρια. Έτσι, για την διεξαγωγή μιας οικογενειακής διαμεσολάβησης, κρίνεται απαραίτητο να διαθέτει ο διαμεσολαβητής ειδικές δεξιότητες προκειμένου να δύναται να χειριστεί τέτοιες διαφορές που πολλές φορές άπτονται ιδιαίτερα ευαίσθητων θεμάτων.

Επομένως, αν και με βάση τον νόμο ο διαμεσολαβητής δεν απαιτείται να έχει εξειδικευθεί στις οικογενειακές διαφορές, στην πράξη, όμως, δεν νοείται να μην διαθέτει τις δεξιότητες εκείνες, τις οποίες θα κληθεί να αξιοποιήσει, αναζητώντας τα πραγματικά συμφέροντα και τις ανάγκες των μερών, ώστε να καταλήξουν σε αμοιβαία επωφελή λύση, δεδομένης και της ιδιαιτερότητας των οικογενειακών σχέσεων.

Υπάρχουν Ιδιαιτερότητες στην διαδικασία της οικογενειακής διαμεσολάβησης ;

Η οικογενειακή διαμεσολάβηση αφορά στην αντιμετώπιση αλλαγών που συμβαίνουν στο οικογενειακό περιβάλλον, σε ζευγάρια που συνδέονται με κάθε νόμιμο τρόπο (γάμο ή συμφωνητικό συμβίωσης), είτε βρίσκονται σε διάσταση είτε συγκατοικούν και αποφασίζουν να διακόψουν τη σχέση τους. Βασικός άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται οι αποφάσεις των ζευγαριών είναι τα παιδιά. Συνεπώς το συμφέρον των παιδιών αποτελεί κύριο μέλημα των συμμετεχόντων και του διαμεσολαβητή στη συγκεκριμένη διαδικασία.

Σημαντικός είναι και ο χρόνος που δίνεται από τον διαμεσολαβητή στην προετοιμασία της διαδικασίας. Στην οικογενειακή διαμεσολάβηση, συχνά ο διαμεσολαβητής αποφασίζει να δουλέψει με τα μέρη σε συνεδρίες που απέχουν χρονικά η μία από την άλλη από 7 έως 10 ημέρες. Αυτό συμβαίνει όταν τα μέρη χρειάζονται παραπάνω χρόνο προκειμένου να επεξεργαστούν δεδομένα και πληροφορίες, να δουλέψουν τις εναλλακτικές τους και να αποφασίσουν για τα θέματα που τους απασχολούν. Οι συνεδρίες αυτές κρατούν συνήθως έως και 2 ώρες. Ένας μέσος χρόνος που χρειάζεται για να επιλυθεί μια οικογενειακή διαφορά είναι 6 ώρες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να επιλυθεί σε μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό πλαίσιο.

Κατά τη διάρκεια της διαμεσολάβησης, ο διαμεσολαβητής πραγματοποιεί χωριστές και κυρίως κοινές συναντήσεις με τα μέρη. Οι τελευταίες επιτρέπουν στα μέρη να δημιουργήσουν πλαίσιο αμοιβαίας κατανόησης και επικοινωνίας όχι μόνο για την διαδικασία αλλά κυρίως για το μέλλον. Μπορεί να αποφάσισαν να σταματήσουν την κοινή τους πορεία ως ζευγάρι , ως γονείς όμως θα χρειαστεί να συνεργάζονται αρμονικά για  το καλό των παιδιών τους.

Ποιες είναι οι έννομες συνέπειες μια επιτυχούς διαμεσολάβησης σε οικογενειακή διαφορά ;

Με την οικογενειακή διαμεσολάβηση ρυθμίζονται μια σειρά από θέματα, όπως :

Α) Διατροφή τέκνων. Εξετάζοντας τις ανάγκες των παιδιών , τα μέρη οδηγούνται με τη βοήθεια του διαμεσολαβητή σε συμφωνία που ρυθμίζει τη συνεισφορά τους  στο ποσό της διατροφής.

Β)Άσκηση Γονικής Μέριμνας –  Επιμέλεια. Στο πλαίσιο αυτό, οι γονείς αποφασίζουν  για την διαμονή των παιδιών (με ποιον από τους δύο) καθώς και για θέματα που αφορούν στην ανατροφή, στην επίβλεψη στη μόρφωση και στην εκπαίδευσή τους.

Γ) Επικοινωνία. Πότε και με ποιο τρόπο θα επικοινωνούν τα παιδιά με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένουν καθώς και με τους παππούδες τους.

Δ)Περιουσιακά στοιχεία.

Ε) Ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης και  κατανομή των κινητών πραγμάτων.

Όλα τα παραπάνω ή μέρος αυτών αποτελούν αντικείμενο της οικογενειακής διαμεσολάβησης και να περιλαμβάνονται στο πρακτικό επίλυσης της διαφοράς. Από τη στιγμή της υπογραφής του πρακτικού της διαμεσολάβησης από τα μέρη, όλες οι συμφωνίες που εμπεριέχονται σε αυτό είναι δεσμευτικές.